Được biết tới là một vị thuốc với nhiều công dụng đặc biệt trong việc chữa bệnh, cây mật gấu giống như một loại “thần dược” mà dân gian vẫn truyền tai nhau. Tuy nhiên, về tác dụng của cây mật gấu cũng như cách dùng ra sao để đạt hiệu quả cao nhất và an toàn thì không phải ai cũng biết. Hãy cùng tìm hiểu những thông tin có trong bài viết dưới đây để có cái nhìn tổng quát nhất khi sử dụng loại nguyên liệu tự nhiên này như một vị thuốc đông y tuyệt vời.
Cây mật gấu là gì?
Cây mật gấu thực chất đây là cây Lá đắng (khi nhai lá có cảm giác đắng nhưng sau đó lại có vị ngọt trong miệng) ở dạng ăn như rau hoặc nấu nước uống. Cây lá đắng (bitter leaf) có tên khoa học là: Vernonia amygdalina Del. hoặc Gymnanthemum amygdalinum thuộc họ Cúc (Asteraceae). Cây này được sử dụng từ rất lâu trong y học dân gian ở một số nước Châu Phi (Nigeria, Cameroon, Zimbawe) và Châu Á trong đó hiện phổ biến ở các Nước Đông Nam Á.
Tại khu vực nam bộ, người dân quen gọi cây Lá đắng với các tên: cây Mật gấu, cây Cơm kìa, cây Kim thất tai. Nhưng thực tế, 3 cây kể trên là tên của ba loại cây rất khác nhau về thực vật, thành phần hoá học cũng như tác dụng trị bệnh.
Tác dụng của cây mật gấu trong chữa bệnh
- Những hợp chất trong cây mật gấu có tác dụng hỗ trợ điều trị các bệnh do quá trình viêm mạn tính, lão hoá, bệnh nhiễm giun sán, động vật nguyên sinh (protozoan) và vi khuẩn.
- Theo nghiên cứu, cây mật gấu có tác dụng hạ thấp tỉ lệ nguy cơ bị ung thư vú.
- Lá đắng dùng nấu dạng canh rau hay xay nhuyễn lấy nước uống như dạng nước bổ dưỡng trong nhiều dạng bệnh lý khác nhau. Nhiều thầy thuốc khuyên người dân dùng trị bệnh đường tiêu hoá, đái tháo đường, chán ăn, kiết lỵ và các chứng rối loạn tiêu hoá.
- Các Polyphenol có tính kháng viêm và anti – oxidant, thải độc, bảo vệ thận, gan, hỗ trợ điều trị một số bệnh ngoài da. Giảm đường huyết, bao vệ tim mạch do giúp ổn định lipid máu.
Cây mật gấu được dùng để chữa bệnh gì?
Dựa trên tác dụng dược học và kinh nghiệm sử dụng trong y học dân gian của các nước. Cây Lá đắng hiện được sử dụng như một chất chống oxy hoá, hỗ trợ điều trị một số loại mạn tính như sau:
- Đái tháo đường type 2
- Rối loạn lipid máu
- Tăng huyết áp
- Một số bệnh đường tiêu hoá: viêm đại tràng, rối loạn tiêu hoá…
Đối tượng nào nên sử dụng cây mật gấu?
Theo đó, cây mật gấu thường được sử dụng để điều trị các bệnh lý với các đối tượng sau:
- Bệnh nhân men gan cao, xơ gan, viêm gan B, viêm gan C.
- Người thường xuyên phải tiếp xúc với bia, rượu.
- Người bệnh sỏi mật.
- Người bị đau lưng do thoái hóa xương khớp, sưng đau khớp.
- Người bị bệnh béo phì.
- Người tiêu hóa kém, bệnh nhân bị viêm đại tràng.
- Người bị ho lao, khạc ra máu.
- Người hay bị mất ngủ, đau nhức nửa đêm.
- Người hay bị đi ngoài, viêm da dị ứng, viêm gan vàng da, mắt đau sưng đỏ. Người bị mụn trứng cá, mụn nhọt.
Cách sử dụng cây mật gấu chữa bệnh hiệu quả
- Cây mật gấu được dùng nhiều trong các vị thuốc dân gian như bài thuốc đông y cổ truyền, vi dụ như bài thuốc điều trị viêm túi mật hay sỏi thận, đau vùng gan mật dữ dội. Vỏ cây Vàng kiêng hay cây Mật gấu (Hùng đởm thụ) 30g sắc uống. Hoặc uống Mật gấu, mỗi lần bằng hạt đậu xanh, ngày uống 2 – 3 lần (cấm rượu).
- Sắc nước uống: Cắt lát nhỏ, cho vào nồi đun sôi khoảng 15 phút, uống hàng ngày có tác dụng mát gan, giải độc và giã rượu. Việc sắc cây mật gấu làm nước uống vừa đơn giản lại có nhiều tác dụng vì vậy thiết nghĩ có thể phổ biến thành thức uống hàng ngày hơn nữa lại có lợi cho sức khỏe.
- Ngâm rượu: Cây mật gấu còn được dùng phổ biến để ngâm rượu. Cây này rửa sạch rồi chẻ nhỏ ra đủ kích cỡ lọt bình ngâm là được (bằng ngón tay), phơi khô, trước khi ngâm vào rượu trong bình mình có điều kiện rửa qua bằng rượu là tốt nhất, rượu ngâm sau 1 thời gian chuyển sang màu vàng tùy đậm đặc mà màu rượu vàng mức độ nào, tùy độ đặc mà người uống khi rót rượu từ bình ra khi uống có thể pha thêm rượu ở ngoài, điều trị các triệu chứng về rối loạn tiêu hoá, đường ruột, tê thấp, ngâm với rượu có tác dụng rất tốt.
Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần lưu ý rằng, trong cây mật gấu có chất kháng sinh, chất này rất tốt cho bệnh nhân viêm gan, tiểu đường, loãng xương và chống ung thư. Tuy nhiên, đã là kháng sinh thì không được tự ý sử dụng, không được dùng quá liều và không được dùng kéo dài. Các chuyên gia cũng cho biết thêm, chỉ nên uống khoảng 2 tuần, rồi ngưng lại và 2 tuần đến 1 tháng sau mới dùng tiếp.
Từ những tác dụng của cây mật gấu cũng như hướng dẫn sử dụng cụ thể trên đây, hi vọng đã giúp bạn có cái nhìn tổng quát nhất về vị thuốc dân gian phổ biến này và áp dụng hiệu quả trong việc trị bệnh.
