Để chuẩn bị cho việc mang thai và có một quá trình mang thai khỏe mạnh thì các mẹ bầu nên chú ý đến việc bổ sung một số loại thuốc trước khi mang thai. Cũng chính vì lý do này mà việc sử dụng loại thuốc gì là tốt và phù hợp là vấn đề được rất nhiều người quan tâm.

Để giải đáp những thắc mắc này, bạn không nên bỏ qua bài viết dưới đây để biết được nên uống thuốc gì trước khi mang thai.

Cách nhận biết những loại thuốc nào có thể uống trong thời kỳ mang thai

Thuốc được phân thành năm loại, theo mức độ rủi ro mà chúng gây ra cho thai nhi nếu chúng được sử dụng trong thai kỳ, với thứ tự A, B, C, D, X (theo cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ FDA). Thuốc được phân loại từ A là những loại thuốc mà nghiên cứu trên phụ nữ mang thai sử dụng thuốc thì không thấy có ảnh hưởng trên bào thai đến X những loại mà nghiên cứu cho thấy có độc tính cao và không bao giờ được sử dụng cho phụ nữ mang thai vì có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Nên uống thuốc gì trước khi mang thai

Ví dụ: Thuốc thalidomide đã gây ra tình trạng kém phát triển của cánh tay và chân và các khuyết tật của ruột, tim và mạch máu ở trẻ sơ sinh của phụ nữ dùng thuốc trong khi mang thai. Đây là một loại thuốc trước đây được sử dụng để điều trị ốm nghén trong 3 tháng đầu thai kỳ nhưng hiện nay đã không còn được sử dụng.

Trên thực tế, việc áp dụng hệ thống phân loại trong các tình huống cụ thể là hết sức khó khăn vì chủ yếu hệ thống phân loại này của FDA dựa trên thông tin từ các nghiên cứu trên động vật và ít dựa trên các nghiên cứu được thiết kế tốt ở phụ nữ mang thai.

FDA yêu cầu trên nhãn thuốc phải bao gồm những thông tin cụ thể vì những khó khăn được kể trên, cụ thể những thông tin phải ghi đầy đủ trên nhãn thuốc là:

• Đã có những bằng chứng được xác định về những nguy cơ này
• Có nguy cơ khi dùng thuốc trong khi mang thai và cho con bú
• Những thông tin giúp giải thích những nguy cơ và lợi ích của việc sử dụng thuốc đối với phụ nữ
• Đầy đủ thông tin giúp bác sĩ quyết định có nên sử dụng thuốc trong thai kỳ hay không

Thông thường, các bác sĩ khi cho thuốc đều tuân theo một quy tắc chung: Chỉ xem xét cho phụ nữ mang thai sử dụng một loại thuốc để điều trị rối loạn khi lợi ích tiềm năng vượt xa những nguy cơ đã biết.

Nếu có loại thuốc tương tự có thể thay thế, các bác sĩ sẽ lựa chọn một loại thuốc an toàn hơn để thay thế cho một loại có khả năng gây hại trong thai kỳ. Thông thường là để phòng ngừa sự tạo thành cục máu đông, thuốc chống đông máu heparin sẽ được thay cho warfarin. Một số loại kháng sinh an toàn cho thai kỳ, như penicillin, sẽ được sử dụng để điều trị nhiễm trùng v.v…

Phụ nữ nên đợi ít nhất 3 đến 4 tuần sau khi ngừng thuốc trước khi mang thai, vì một số loại thuốc có thể gây nguy cơ sau khi đã dừng sử dụng như isotretinoin, một loại thuốc dùng để điều trị mụn da, thuốc được lưu trữ trong vùng mỡ dưới da và được giải phóng chậm vì vậy Isotretinoin có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nếu phụ nữ có thai trong vòng 2 tuần sau khi ngừng thuốc.

Phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng

Thuốc và sản phẩm chức năng là hoàn toàn khác nhau, tuy nhiên hiện nay trong việc sử dụng thuốc, nhiều bạn nhầm lẫn giữa thuốc và thực phẩm chức năng dẫn đến việc lạm dụng hoặc sử dụng không đúng cách. Do đó mà hiệu quả đem lại cũng không hề cao và được như mong muốn.

Thuốc chữa bệnh sẽ tác động trực tiếp vào quá trình chuyển hóa các chất, làm thay đổi cấu trúc sinh lý và bệnh lý, qua đó sửa chữa và cải thiện những tổn thương trong cơ thể người bệnh.

Còn “Thực phẩm chức năng là thực phẩm dùng để hỗ trợ chức năng của các bộ phận trong cơ thể người, có tác dụng bổ sung dinh dưỡng, tạo cho cơ thể tình trạng thoải mái, tăng sức đề kháng và giảm bớt nguy cơ bệnh tật” (theo thông tin của bộ Y tế năm 2004). Có thể thấy rằng, công dụng của thực phẩm chức năng không phải là thuốc chữa bệnh mà chỉ là sản phẩm giúp bổ sung những chất còn thiếu trong cơ thể trong quá trình chuyển hóa và giúp cải thiện tình trạng bệnh trong một số trường hợp.

Đối với thuốc chữa bệnh, luôn đòi hỏi các tiêu chuẩn rất khắt khe, không chỉ loại thuốc mà liều lượng cũng như thời điểm sử dụng trong ngày cũng hết sức quan trọng và cần có chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn khi sử dụng. Còn đối với sản phẩm chức năng thì hoàn toàn khác, người ta không yêu cầu kỹ thuật chế biến quá cao người tiêu dùng có thể tự mua và uống không cần chỉ định.

Tuy nhiên trong một vài trường hợp thực phẩm chức năng cũng có thể được coi như là thuốc. Ví dụ như trong trường hợp bạn bị chuột rút bởi thiếu canxi và vitamin D3 thì chỉ cần bổ sung thực phẩm chức năng (vitamin D3 và canxi) là đủ. Tuy nhiên, trong trường hợp người bệnh mắc bệnh lý phức tạp hơn, chỉ bổ sung thực phẩm chức năng không có giá trị nhiều và đôi khi lại không có tác dụng. Tốt hơn hết dù sử dụng thuốc hay thực phẩm chức năng bạn cũng nên tham khảo thêm ý kiến của bác sĩ để tránh những rủi ro đáng tiếc.

Bạn có thể phân biệt thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh bằng cách hỏi ý kiến của nhà thuốc, dược sĩ hoặc bạn có thể tự kiểm tra trên nhãn thuốc theo cách đơn giản dưới đây:

• Đối với thuốc: trên hộp phải có số đăng ký (SĐK), Ví dụ: SĐK: V… – 1200 – 12
• Đối với thực phẩm chức năng: Số đăng ký ghi trên hộp là số công bố tiêu chuẩn (SCBTC) ví dụ: SCBTC: 2204/2012/YT-CNTC và luôn có ghi dòng chữ: Thực phẩm chức năng hoặc Thực phẩm dinh dưỡng hoặc Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh

Bạn cần cẩn trọng với loại các thực phẩm chức năng và thuốc được gọi là “xách tay” từ Mỹ, Úc hoặc từ các nước phát triển khác vì mức độ tin cậy khá thấp. Nếu không thực sự tin tưởng bạn không nên mua và sử dụng bừa bãi.

Nên uống thuốc gì trước khi mang thai?

Các chuyên gia sản khoa khuyến cáo cần bổ sung 3 loại chất cần thiết nhất trước khi mang thai 3 tháng đó là Acid folic (Vitamin B9), sắt, can xi và DHA (Omega 3).

Can xi:

Canxi là chất cần thiết cho sự hình thành và phát triển xương và răng của thai nhi và trẻ sơ sinh.Giảm nguy cơ loãng xương sau này. Có thể ngăn ngừa một số bệnh như tăng huyết áp dẫn đến tiền sản giật và sinh non.

Trung bình mẹ nên bổ sung 1000 mg canxi mỗi ngày cho cơ thể. Thường uống không chung với lại thuốc sắt và acid folic.

Omega3 (DHA) 

Là chất cần thiết cho sự phát triển trí não của thai nhi. Do vậy mẹ cần uống thuốc bổ sung Omega 3 mỗi ngày 300 mg, ngay từ giai đoạn đầu ý định có thai.

Chất sắt:

Là nguyên tố vi lượng tham gia vào cấu tạo thành phần Hemoglobin của hồng cầu, myoglobin của cơ vân và các sắc tố hô hấp ở mô bào và trong các enzim như: catalaz, peroxidaza… Fe là thành phần quan trọng của nhân tế bào. Cơ thể thiếu Fe sẽ bị thiếu máu nhất là mẹ có thai và trẻ sơ sinh. Trong thai kỳ, thể tích máu của mẹ tăng 50%. Sắt cần thiết để tạo hemoglobin mà hemoglobin là một thành phần quan trọng của máu. Hemoglobin mang oxy đến khắp cơ thể người mẹ và thai nhi. Sắt có mặt ở hầu hết trong các loại thực phẩm đặc biệt là thực phẩm động vật. Nhưng không phải lúc nào sắt cũng được hấp thu tốt do đó người mẹ thường không đủ sắt trong thời kỳ mang thai. Do vậy, mẹ cần được bổ sung sắt mỗi ngày với liều lượng 60 mg.

Acid folic (Vitamin B9):

Axit folic đặc biệt cần thiết cho tất cả các mẹ có ý định mang thai. Trong khoảng thời gian ngay trước và ngay sau khi thụ thai, cần ăn đủ axit folic, để bào thai được phát triển khỏe mạnh, tránh được các biến cố bào thai hay bệnh tật bẩm sinh nguy hiểm cho thai nhi.

Mẹ nên uống thêm khoảng 400 microgam axit folic từ thuốc bổ trước khi mang thai nhằm hỗ trợ hằng ngày, cùng với bữa ăn đầy đủ chất dinh dưỡng. Điều này giúp đạt được nhu cầu dinh dưỡng hằng ngày về axit folic cho phụ nữ mang thai là 600 microgam.

Uống thuốc khi mang thai có ảnh hưởng gì không?

Các loại thuốc bạn sử dụng trong thai kỳ đều có thể qua nhau thai để ảnh hưởng lên thai nhi và có thể gây ra các hậu quả không mong muốn như sau:

• Gây co bóp và qua đó gián tiếp ảnh hưởng đến sự phát triển của thai hoặc gây sinh non do tác động lên tử cung.
• Có thể tác động trực tiếp lên thai nhi gây sẩy thai, thai lưu, dị tật bẩm sinh
• Làm thay đổi chức năng của bánh rau, làm giảm nguồn cung cấp oxygen và chất dinh dưỡng cho thai có thể làm thai kém phát triển
• Ngoài ra, những loại thuốc như thuốc hạ huyết áp có thể 
• Thuốc có thể gây ra những thay đổi trên cơ thể mẹ và gián tiếp ảnh hưởng tới thai như thuốc hạ huyết áp có thể làm giảm lượng máu tới bánh rau và làm giảm lượng oxygen và chất dinh dưỡng cung cấp cho thai nhi. 

Việc thuốc có thể gây ra các hậu quả cho thai phụ thuộc vào những yếu tố sau:

• Loại thuốc và liều lượng người mẹ sử dụng
• Theo từng giai đoạn phát triển của thai nhi
• Vai trò của yếu tố di truyền, đặc điểm của cơ thể mẹ trong đáp ứng với từng loại thuốc cụ thể.
• Những yếu tố khác liên quan tới đặc điểm sinh lý của mẹ ví dụ như mẹ bị nôn sau khi uống thuốc (hay gặp trong 3 tháng đầu của thai kỳ) sẽ không hấp thụ được nhiều thuốc vì vậy thuốc sẽ tác động lên thai nhi ít hơn

Trên đây là những loại thuốc bạn nên sử dụng trước khi mang thai để có đầy đủ các chất để thụ thai an toàn và hiệu quả nhất. Qua đó, bạn cũng có thể thấy được việc uống thuốc tùy tiện không tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ có thể gây nguy hiểm thế nào cho cả mẹ và thai nhi. Do đó, khi cần phải sử dụng thuốc và ngay cả thực phẩm chức năng bạn cần có ý kiến của bác sĩ dù là trước hay trong thai kỳ.